Evropa je u 2016. bila zbog vojnog pritiska na militante “Islamske države” (IDIL) meta masovnih terorističkih napada, a razne države članice EU izvijestile su o značajnom povećanju stope militanata povratnika sa ratišta iz Sirije i Iraka, navodi se u godišnjem izvještaju State Departmenta objavljenom danas.
Među organizacijama i dalje je krivac za najviše napada IDIL, čiji su pripadnici prošle godine izveli napade u više od 20 zemalja.
Uprkos aktivnostima Irana, IDIL-a u Iraku, Siriji, Afganistanu i Pakistanu, ekstremista Boko harama i Al Šababa u Africi, ukupan broj terorističkih napada u svijetu u 2016. godini smanjen je za devet odsto, na 11.072 napada, sa 11.774 napada terorista u 2015. godini.
Broj smrtnih slučajeva u terorističkim napadima smanjen je prošle godine za 13 odsto, sa 28.328 na 25.621, navodi se u izvještaju.
“Vjeruje se da se otprilike 30 posto terorista porijeklom iz država članica EU vratilo, iako je ukupan broj onih koji su otišli na ratišta, a koji su iz zapadnoevropskih i balkanskih zemalja, značajno smanjio 2016. godine u odnosu na prethodnu godinu”, navodi se u izvještaju.
Kada su u pitanju zemlje zapadnog Balkana, kaže se da je BiH povećala “antiterorističke kapacitete”, ali da su “nasilna islamistička ekstremistička ideologija i regionalne nacionalističke ekstremističke grupe i dalje potencijalni izvori nasilnog ekstremizma u BiH”.
BiH i dalje nema spsobnost za temeljitu istragu i procesuiranje slučajeva terorizma i terorista, većina postupaka koji su provedeni jesu doveli do osuđujućih presuda, ali su kazne neadekvatne, ocijenjeno je u izvještaju, te navedeno da nedostaje koordinacije i saradnje institucija, što je rezultat ličnih, političkih i institucionalnog rivaliteta između agencija za provedbu zakona i državnog tužilaštva.
Srbija je, kako je ocijenjeno u izvještaju State Departmenta, u sličnoj situaciji kao i druge države zapadnog Balkana kada je u pitanju zabrinutost zbog transnacionalnog terorizma, jer se nalazi na istorijskoj tranzitnoj ruti između Bliskog Istoka i Zapadne Evrope, na takozvanoj “balkanskoj ruti” kojom se švercuju oružje, narkotici i ljudi.
Vlasti Srbije alarmirane su da međunarodni teroristi mogu biti u Srbiji ili prelaziti preko njene teritorije i vlada nastavlja sarađivati sa susjednim državama na unapređenju sigurnosti na granici i razmjeni informacija.
Prijetnja od islamskih ekstremista na Kosovu je rasla, djelimično podržana finansijama stranih organizacija koje propovijedaju ekstremističku ideologiju i nasilne ekstremističke grupe koje aktivno koriste društvene mreže za širenje propagande i regurutovanje sljedbenika.
Sa Kosova je u Irak i Siriju otišlo 315 osoba da se bore na stani IDIl-a ili Al-Nusra fronta (ogranka Al-Kaide u Siriji), od kojih je ubijeno 58, navodi se u izvještaju.
Vlada Kosova, navodi se, provodi opsežne mjere na suzbijanju terorizma.
Iako Kosovo i Srbija obično ne sarađuju u borbi protiv terorizma, vlade su imale plan upravljanja granicama od 2013. godine i učestvovale u zajedničkoj obuci pod pokroviteljstvom SAD.
Makedonske vlasti, konstatuje se u izvještaju, procjenjuju da članova i simpatizeri IDIl-a i dalje ima u ovoj državi.
State Department podsjeća da je Makedonija u 2016. godini provela tri značajne protivterorističke operacije, od kojih je jedna bila u koordinaciji s vlastima u Albaniji i na Kosovu, što je dovelo do hapšenja 23 osobe u Albaniji, na Kosovu i Makedoniji.
Nacionalna strategija za borbu protiv terorizma u Makedoniji postoji, ali ne postoji posebna nacionalna strategija za sprečavanje nasilnog ekstremizma, konstatuje se u izvještaju.
Kada je u pitanju terorizam u ostatku svijeta, prijetnja je i dalje prisutna, a kao države koje finansiraju terorizam navedeni su Iran, Sudan i Sirija.
“Iran je ostao najistaknutiji državni sponzor terorizma u 2016. godini, a grupe koje Iran podržava očuvale su sposobnost da prijete američkim interesima i saveznicima”, navodi se u izvještaju, prvom u vrijeme administracije Donalda Trumpa.
Izveštaj je objavljen samo dan nakon što SAD uvele nove sankcije pojedincima i kompanijama u Iranu, povezanim s iranskom elitnom jedinicom Čuvari islamske revolucije, za koju u izvještaju stoji da nastavlja sa “destabilizujućom ulogom u konfliktima u Iraku, Siriji i Jemenu”.
Iranski predsjednik Hassan Rouhani izjavio je danas da nove američke ekonomske sankcije nametnute njegovoj zemlji protivrječe iranskom nuklearnom sporazumu sa svjetskim silama i najavio je da će se Teheran oduprijeti njima, javila je državna televizija.
(20. jul 2017.)
